Jaki sprzęt do pracy na wysokości? Przepisy, bezpieczeństwo, wygoda

Prace na wysokości mają szczególnie niebezpieczny charakter. Z tego powodu wiele uwagi poświęcono im w przepisach, które regulują najważniejsze zasady bezpieczeństwa w tym zakresie. Istotną kwestię stanowią właściwe zabezpieczenia minimalizujące ryzyko wypadków. Przeczytaj, co warto o tym wiedzieć, i sprawdź, jaki sprzęt do pracy na wysokości wybrać. 

Z tego wpisu dowiesz się:

• co to jest praca na wysokości,
• co mówią przepisy,
• jakie są zasady bhp w tym zakresie,
• jaki sprzęt do pracy na wysokości wybrać.

Praca na wysokości – co to znaczy?

Definicja omawianego pojęcia wydaje się oczywista, ale dokładnie jest ona sprecyzowana w Rozporządzeniu Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 26 września 1997 r. w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy z późn. zm. (tekst jedn.: Dz. U. z 2003 r., nr 169, poz. 1650 ze zm.). Zgodnie z przytoczonym dokumentem praca wykonywana na wysokości minimum 1 m od powierzchni podłogi bądź ziemi jest pracą na wysokości. 

Trzeba jednak zaznaczyć, że jeśli stanowisko pracy jest z każdej strony osłonięte wysokimi, sięgającymi 1,5 m ścianami (dotyczy to także ścian z przeszklonymi oknami) bądź zostało wyposażone w inne konstrukcje zabezpieczające, nie można mówić o pracy na wysokości.

Praca na wysokości – przepisy

Rozporządzenie określa również inne zasady. Wszystkie konstrukcje znajdujące się na wysokości minimum 1 m, gdzie mogą przebywać ludzie w związku z wykonywaniem obowiązków służbowych, powinny być wyposażone w balustrady z poręczami oraz krawężniki. Rusztowania i ruchome wiszące podesty muszą spełniać wymagania zawarte w odrębnych przepisach oraz Polskich Normach, natomiast osoby pracujące na wysokości co najmniej 2 m muszą być wyposażone w odpowiedni sprzęt ochronny.

Zamieszczony w Dzienniku Ustaw dokument wskazuje na ogólne zasady bezpieczeństwa. Dodatkowe zalecenia dotyczące np. montażu rusztowań, prac murarskich czy dekarskich znajdują się w Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 6 lutego 2003 w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy podczas wykonywania robót budowlanych.

Praca na wysokości – BHP w zakładzie pracy

Do wykonywania pracy na wysokości nie może zostać oddelegowany dowolny pracownik. Musi to być osoba pełnoletnia, posiadająca zaświadczenie lekarskie o braku przeciwwskazań do pracy na określonym stanowisku. 

Dodatkowo w obowiązku pracodawcy leży zapewnienie pracownikowi środowiska pracy zgodnego z przepisami BHP oraz przygotowanie go do prac wysokościowych. Oznacza to wyposażenie pracownika w niezbędne środki ochrony zbiorowej oraz osobistej, a także przeszkolenie go z prawidłowego ich używania. Nad przestrzeganiem zasad bezpieczeństwa powinna stale czuwać osoba nadzorująca. Zatrudnionego należy również skierować na szkolenie BHP i zaznajomić z wewnętrznymi procedurami pozwalającymi na zachowanie bezpieczeństwa. Kandydat musi też mieć świadomość ryzyka zawodowego związanego z pracą na określonym stanowisku.

Co ciekawe, niektóre zawody przeznaczone są wyłącznie dla osób o szczególnej sprawności psychofizycznej. Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 28 maja 1996 r. w sprawie rodzajów prac wymagających szczególnej sprawności psychofizycznej wskazuje, że określone predyspozycje wymagane są od osób pracujących na masztach, wieżach antenowych, wiaduktach oraz mostach.

Sprzęt do pracy na wysokości – co wybrać?

Sprzęty przeznaczone do prac wysokościowych mają zapewnić nie tylko bezpieczeństwo, ale także wygodę pracy. Zabezpieczona przed upadkiem osoba ma wolne ręce, co pozwala na swobodne operowanie narzędziami. 

Sprzęty tego typu można podzielić na środki ochrony zbiorowej i osobistej. Do pierwszej kategorii zaliczają się m.in. ochronne balustrady, siatki czy rusztowania. Środki ochrony indywidualnej to przede wszystkim:

• hełmy i kaski – kask do pracy na wysokości stanowi kluczowy element ochronny, niezbędny zarówno w pracach remontowo-budowlano-rozbiórkowych, jak i w zadaniach wykonywanych na mostach, kominach, dachach, masztach. Do wyboru są hełmy o różnych parametrach, w tym np. hełm wentylowany ze zintegrowanymi okularami, hełm chroniący przed porażeniem prądem czy przed spadającymi przedmiotami;

Porada eksperta

Kask, a właściwie hełm do pracy na wysokości, musi spełniać normę EN 397, która określa wymagania dla hełmów przemysłowych.

• szelki i uprzęże – poszczególne modele różnią się konstrukcją i liczbą zaczepów. Podstawowa wersja wyposażona jest w jeden zaczep na grzbiecie – drugi zaczep zwykle montowany jest na klatce piersiowej, natomiast w bardziej zaawansowanych modelach dodatkowe punkty zaczepu znajdują się na brzuchu, ramionach i po bokach. Uprząż do pracy na wysokości musi spełniać normę PN-EN-361, dotyczącą sprzętu chroniącego przed upadkiem z wysokości; 
• liny – lina do pracy na wysokości może mieć różną średnicą (zwykle 9-12 mm) i długość. Jaka lina do pracy wysokości będzie odpowiednia? Model chroniący przed upadkiem musi być krótszy niż 2 m i spełniać normę PN-EN 354; 
• amortyzatory bezpieczeństwa (PN-EN 355), zatrzaśniki (PN-EN 362), urządzenia samohamowne (PN-EN 360) – wraz z linami składają się na podsystem łącząco-amortyzujący;
• punkty kotwienia – pozwalają na mocowanie wyżej wymieniowych elementów. Muszą spełniać normę PN-EN-795. 

Zamiast kompletować potrzebny sprzęt samodzielnie, możesz zaopatrzyć się w gotowy zestaw do pracy na wysokości. Obejmuje on kilka elementów – w zależności od tego, jak bardzo jest rozbudowany. W wersji podstawowej poza uprzężą asekuracyjną znajdziesz w nim także linkę (często z amortyzatorem) oraz zatrzaśniki. 

Jeśli wykonujesz szczególnie niebezpieczny zawód, koniecznie pamiętaj o zabezpieczeniu. Skompletowanie solidnego zestawu do pracy na wysokości zapewni Ci możliwość komfortowego wykonywania obowiązków, chroniąc Cię od nieszczęśliwych wypadków i groźnych urazów.